Oya Kamacıoğlu Kars’ı gezdi, yazdı:
19.yy.ın sonlarına doğru
Rus işgali sırasında Kars’ın 10 ayrı köyünde İsviçreli ve Alman peynircilerin Rusya’ya gelip yerleşenleri tarafından gravyer yapım yerleri kurulmuş. Bunların
gelişi de Rusya’dan Tiflis’e oradan da Sarıkamış’a kadar giden atlı tramvay ile
olmuş.
Gravyer İsviçre kökenli
bir peynir. İsviçre’ye benzer ortamı Kars yaylalarında bulmuşlar. Ruslardan
ayrı olarak Çarlıkla ters düşüp
Kafkasya’ya yerleşen Rus Malakanların da peynir üretiminde rolleri olmuş. Eski
adı Büyük Zavod (bugün Büyük Boğatepe) köyüne Gürcistan’dan gelen Terekeme
Türkleri, Malakanlarla birlikte peynir üretimini sürdürmüş. Bugün hala üretilen bir peynir türü “Malakan peyniri”
olarak anılıyor.
Büyük
Boğatepe köyünün eski adı Zavod, Rusça’da fabrika, atölye, mandıra
anlamındaymış. 2400 rakımlı bu köy, geniş bir platoya yayılmış. Bir Terekeme
(Karapapak) köyü.
Özellikle bu yörede yetişen 150 yi aşkın bitki
türü, ineklerin sütünün kalitesi bakımından özelmiş. Köy, yerel tohumların
korunması, organik tarımın yaygınlaştırılması, çiftçi eğitiminin yapılması,
bölgenin yaşam kalitesinin artırılması, kırsal turizmin canlandırılması gibi
konularda dernek kurarak, Avrupa ile temaslarda bulunarak çalışmalar yapıyor.
Burada bir peynir müzesi var. “Organik Peynir
Müzesi. Veya “Eko Peynir Müzesi”. Türkiye’nin ilk ve tek peynir müzesi. Müze
olarak sergilenen iç içe geçen odalar, eskiden
yapılmış peynirlerin dinlendirildiği bir yermiş.
Müzede, sergilenen
şeylerin başında o bölgede yetişen bitkilerin renkli resimleri, adları ve
özellikleri geliyor. Müzenin kuruluşunu ve tarihçesini anlatan panolar, inek
türleri, her biri 30 kilo kadar gelen gravyer
tekerleklerinin yapımının aşama aşama resimleri, eskiden kullanılmış olan araç
ve gereçler görülüyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder