Kayseri’de ikinci gün...

Suzan Peker yazdı

Kayseri’de ikinci günümüz. Akşam eğlenceli bir yemeğin ardından Vave’nin güzel sesiyle de coşunca, sabah erken kalkmak zorlaştı. İlk defa dinlediğimiz Vave’ye hayran kaldığımızı söylemeden geçemeyeceğim.

Sabah uyanabilen küçük bir grupla otelimizin çevresinde, henüz restore edilmemiş, yıkık, dökük evlerin ve yaşamların olduğu yerlerden geçerek, Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Kilisesi’ne ulaşıyoruz. Yapımı 12. Yüzyıla tarihlenen Apostalik Kilisesi, 1859’da yeniden inşa edilmiş. Zamanında bünyesinde okul ve dükkanları bulunan kilise, artık biraz suskun. Kilisede, Patrikhane yılda birkaç kere ayin düzenliyormuş. Az ötemizde Aramyan Kız Lisesi’ni görüyoruz. Liseyi restore ederek günümüze kazandırma çalışmaları sürüyormuş. 

Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin bir kuruluşu olan Erciyes A.Ş.; 26 milyon metrekarelik alanı, Hazine’den satın alıp yavaş yavaş restore ederek günümüze kazandırmaya başlamış. Otelimizin yakın çevresinde gördüklerimiz de bu çabanın ürünü. 

Mimar Sinan’ın eseri Kurşunlu Cami

Otelimize dönüp büyük grubumuzla, kültür rotamızın eksik kalan bölümlerini tamamlayacağız. İlk durağımız memleketi Kayseri olan Mimar Sinan’ın 1573’te inşa ettirdiği Kurşunlu Cami. Asıl adı Hacı Ahmet Paşa Camisi olan bu tek minareli mütevazi cami; Mimar Sinan’ın Kayseri’deki tek eseri. İç süslemeleri, vitrayları, minberi ve avluda sekiz sütuna atılmış sivri kemerlerin taşıdığı kubbeli şadırvanıyla dikkat çekiyor.  

 

Camikebir

Şimdi, şehrin en eski büyük camisi olma özelliğini taşıyan Ulu Cami’deyiz. Kayseri’yi kendine başkent yapan Danişmentliler’in 3. Hükümdarı Melik Mehmet Gazi tarafından yaptırılan Ulu Cami diğer adıyla Camikebir’de çevredeki yıkık Roma yapılarından taşınan sütun ve sütun başları kullanılmış. Binanın önündeki Melik Gazi Medresesi günümüze ulaşmamış. Orijinal ahşap minberi restore edilmiş ve hala kullanılıyor. 17oo’lü yıllarda depremle yıkılan cami, yeniden onarılmış.

 

Gevher Nesibe Medresesi...

 

Gevher Nesibe Sultan...

Gevher Nesibe Medresesi

 Selçuklu döneminin bir muhteşem eseri daha karşımızda. Gevher Nesibe Medresesi-Selçuklu Uygarlığı Müzesi’ndeyiz. I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in medreseyi, ‘ince hastalık’ nedeniyle kaybettiği kız kardeşi Gevher Nesibe’nin vasiyeti üzerine 1204 yılında inşa ettirmeye başlamış. Tıp medresesi, darüşşifa ve bimarhaneden oluşan yapı, Anadolu’nun ilk uygulamalı tıp medresesi ve hastane olma özelliğini taşıyor.

Gevher Nesibe Hatun’un türbesinin de bulunduğu müzede, Selçuklu döneminin izlerini sürebilir, dönemin çinileri, süs eşyaları, mutfak aletleri, halıları, tıp malzemeleri arasında kaybolabilir, şifa odalarında akıl hastalarının müzikle ve su sesiyle nasıl iyileştirildiğini hayal edebilirsiniz. Bunlara ek olarak müzenin avlusunun, zaman, zaman çeşitli etkinliklere ev sahipliği yaptığı bilgisini de ekleyelim.

 

SELÇUKLU YILDIZI...

 Sekiz köşesi farklı ruhani anlamlar taşıyan Selçuklu Yıldızı’nın yanından geçerken, günümüzde yitip giden değerleri hatırlayıp, müzeden ayrılıyoruz.

 

GÜPGÜPOĞLU  KONAĞI

 

MANTI...

Güpgüpoğlu Konağı

 Bir duvarı tarihi sura yaslanan bir konaktayız şimdi. 18. ve 19. Yüzyılda nam salmış, vakıflar kurmuş Güpgüpoğlu Ailesi’nin konağında.  Haremlik ve selamlık olarak iki bölüm halinde yapılan konak, bugün Etnografya Müzesi olarak hizmet veriyor ve o günlerin yaşamını anlatıyor bize. Sedef kakmalar, ahşap, kalem işi işlemeler, taş işçiliğinin zarif örnekleri görülmeye değer. Müzenin alt katında Selçuklu ve Osmanlı dönemindeki günlük yaşama dair eserleri görmek mümkün.

Atatürk’ün Kayseri’ye geldiğinde kaldığı İmamızade Raşit Ağa Konağı’nın yanından geçiyoruz. Konak bugün, Atatürk Evi ve Müzesi olarak hizmet veriyor. Harf Devrimi denince hepimizin gözünde bir fotoğraf canlanır ya, hani Mustafa Kemal Atatürk, kara tahta başında yeni harfleri öğretiyordur halka. O fotoğrafın mekanı burası. Meydandaki saat kulesi, şahitlik etmiş yeni alfabeye. Bilmiyordum, öğrenince sevindim.

 Kayseri Kalesi

 Tarihin içinde kaybolmuşken, hemen günümüze döndürdü bizi bir olay. Yapımı 3. Yüzyıla Roma İmparatoru 3. Gordionus’a kadar uzanan Kayseri Surları, bugünün Kayseri Kalesi’nin burçlarında bir intihar girişimi var. El arabası elinden alınan işportacı, ikna edilince derin bir oh çekip, kalenin içini gezmeye başlıyoruz. Kale ve surlar bugünkü şeklini büyük ölçüde Selçuklu Hükümdarı I. Alaaddin Keykubat döneminde almış. Kale, Dulkadiroğulları tarafından 1431’de Karamanlılar tarafından 1465’te onarılmış. İçi oldukça geniş ve Arkeoloji Müzesi’ne ev sahipliği yapıyor.

Kayseri Kültür Yolu haritasında gezilecek 40 yer var ama hepsini görmeye zamanımız yetmiyor. Aracımıza binip, biraz daha uzaklara önce bir üniversite kampüsüne, sonra da Ali Dağı eteklerindeki Talas’a gideceğiz.

 

ABDULLAH GÜL MÜZESİ...

 Sümerbank Bez Fabrikası’ndan üniversiteye…

 Cumhuriyet’in ilk ve en büyük sanayi tesislerinden biri olan Eski Sümerbank Bez Fabrikası, 2010 yılında Abdullah Gül Üniversitesi’ne dönüştürülmüş ve ilk öğrencilerini, 2013-2014 akademik yılında almış. 1935’te üretime başlayan ve 1999’a kadar faaliyette olan fabrika, Kayseri’nin en önemli simgelerinden biriydi. Dönemin en ünlü mimarlarından İvan Sergeyeviç Nikolayev tarafından yapılan bina, konstrüktivist akımın dünyadaki nadir örneklerinden sayılıyor.

DERSLİK...

Fabrikanın elektrik santrali olarak kullanılan yapı ise, Emre Arolat imzasıyla restore edildikten sonra Abdullah Gül Cumhurbaşkanlığı Müze ve Kütüphanesi olarak hizmet vermeye başlamış. Yeşillikler içindeki kampüste, ambarlar dersliklere dönüştürülmüş. Dersliklerde Han Tümertekin ve Emre Arolat’ın imzaları var. Fabrikanın işçi lojmanları ise, bugün öğrenci köyü.

 

 ESKİ AMERİKAN KOLEJİ...

 Talas

 Üniversite kampüsünden ayrılıyoruz. Rotamız, Ali Dağı eteklerindeki 2 bin yıllık yerleşim yeri Talas. Ali Dağı, önemli bir yamaç paraşütü merkezi. Paraşüt eğitimleri burada güzel görüntüler oluşturuyormuş ama biz rastlayamadık, ne yazık ki. Erciyes Üniversitesi’nin kampüsünün yanından, yeşilliklerden oluşan bir duvar arasından ilerliyoruz.

Talas, şehri tepeden gören bir ilçe. Temiz havası, tarihi mozaiği, yüksek duvarlı taş evleri, dar sokaklarıyla yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı, gözde ve sakin bir yer. Talas sokaklarında gezmeden önce, eski Amerikan Koleji’ni ziyaret ediyoruz.

1871’de açılan 1968’de kapatılan kolej, Türkiye’nin birçok ünlü simasını yetiştirmiş. Yüksek bir tepede yer alan kolej binası, artık Kayseri Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Kaymek Talas Gençlik Merkezi olarak hizmet veriyor.  Grubumuzda Amerikan Koleji ekolünden gelen iki arkadaşımız okulun merdivenlerini çıkarken duygusal anlar yaşıyor. Okulun içini gezip, yetkililerden bilgi alıp, ikram edilen kırmızı etli japon elmalarının tadına bakıp ayrılıyoruz.

 

Osmanlı Kültür Sokağı

 Dar sokaklar, taş evler, yeşillikler arasından küçük bir yürüyüş yapıp, aracımıza biniyoruz. Kiçiköy Mahallesi’ndeki Osmanlı Kültür Sokağı, bugünün son durağı. Yeni, yeni canlanmaya başlayan sokağın girişinde Ali Saip Paşa Camii karşılıyor ziyaretçileri. 1887’de II. Abdülhamit devrinin seraskeri Ali Saip Paşa tarafından yaptırılan camiye Osmanlı Devleti’nin armasının bulunduğu bir kapıdan giriliyor. Ermeni taş ustalarının elinden çıkmış, kimisi avlulu evler; harabeye dönen eski kiliseler cafelere dönüştürülmüş ama sokağın ziyaretçisi henüz çok az.

Çok gezip, çok öğrenip, yorulduk bugün. Akşam yemeği için iyi ki yine otelimizdeyiz. Bir kaşığa 40 tane sığan Kayseri mantısı yiyecekmişiz, saysam mı acaba.