Tarihin değiştiği yerlere gezi: SOĞMATAR ANTIK KENTİ

 Oya Kamacıoğlu

 Şuayb Antik Kenti'nden 15 km. sonra Soğmatar Antik Kenti'ne varılır. Burası, Harran'a ise 53 km. mesafededir. Roma dönemine (M.S. 2. yüzyıl) tarihlenen bölge, Abgar Krallığı döneminde Harranlıların Tektek Dağları bölgesinde; ay ve gezegen tanrıları için tapındıkları bir kült merkezi olduğu bilimsel olarak tespit edilmiştir.

Soğmatar Antik Kenti’nin Milattan önceki yıllarda kurulduğu düşünülüyor. Ama tarihlendirilmesi Milattan sonra 2. yy. olarak tespit ediliyor. Soğmatar kült yerinde; Ay tanrısı Sin'e tapınılan bir mağara (Pognon Mağarası),yer yer diğer gezegen tanrıları kabartmalarının ve zemine kazılmış yazıtların olduğu bir tepe (Kutsal Tepe), 6 adet kare ve yuvarlak planlı mozole (Anıt Mezar), iç kale ve ana kayaya oyulmuş çok sayıda kaya mezarı ve su kuyuları bulunmaktadır. Şuayb Şehri yerleşimindeki insanların Soğmatar'ı mezarlık ve ibadet yeri olarak kullandıkları Sogmatar'da bulunan bazı dinsel motiflerin bulunmasından anlaşılmaktadır.

Bu şehir, Romalılar döneminde daha çok kullanılmış, hatta Romalılardan kaçan ilk Hristiyanların bu şehrin tünellerine ve mağaralarına sığındıkları biliniyor.

Milattan önceki çağları tam olarak bilinmemesine rağmen 5000 yıllık olduğu düşünülen ve taştan oyulmuş oyuncak at arabası da burada bulunmuş. Şanlı Urfa Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir. Bu antik kentin bogünkü Urfa’daki önemi, bir efsaneye dayanıyor. Hz.Musa’nın Firavun’dan kaçtığı sırada yaşadığı yer olduğuna inanılıyor. Hatta hala kullanılan bir kuyuyu Hz.Musa’nın asasını vurarak açtığı söyleniyor.

 

    

Tepedeki Soğmatar Antik Kenti’nin eteklerindeki Tektek Dağları Milli Parkı’nda Bazda (Bozdağ) Mağaraları var. Verimli bir taş ocağı olduğu için burada güzel görüntüler veren büyük büyük mağaralar oluşmuş.

 Sonraki yazı: HARRAN  

Tarihin değiştiği yere gezi: KARAHANTEPE

 Oya Kamacıoğlu

  İnsanlık tarihini değiştiren Göbeklitepe’yi görmek için gittiğim bu gezide, Göbeklitepe ile çağdaş Karahantepe’yi de görmek kısmet oldu. 140.000 m.kareye yayılan Karahantepe’nin  Göbeklitepe’den daha da eski olduğunu iddia eden arkeologlar var.

 Karahantepe, 1997 yılında keşfedilmiş, 2019 da kazılar gerçekleştirilerek ortaya çıkmış. Bu yıl da pandemi kısıtlamalarına rağmen ziyaretçi kabulü başlamış.

Şimdilik 250 “T” taş sütun çıkarılmış. Kazılarının devam eden bu iki arkeolojik buluntunun yanı sıra o civarda daha bir çok kazılacak yer olduğu da arkeologlar tarafından kuvvetle tahmin ediliyor. Bunlardan ilk bulunanlardan biri olan Nevali Çori Antik Kenti’dir. Kürtçe “veba vadisi” demekmiş.  Bugün Atatürk Barajı suları altında kalmış.  Göbeklitepe’nin kazı arkeologu Klaus Schmidt tarafından bulunmuş ve Göbeklitepe ile  Karahantepe’nin de kazılması yolunu açmış.

 

  Urfa merkezden yaklaşık 50 -100 km. aralığındaki uzaklıkta olan bu bölgeye Taş Tepeler deniyor. Bu tepelerin kazıldıkça insanlık tarihine yeni sayfalar ekleyeceği kesin. Bölgede kireçtaşı var. Kireçtaşı, kolay işlenen zaman geçtikçe sertleşen bir taş türü. Hem bölgesinde hem de diğer bölgelerde malzeme olarak kullanılmış.    

Ana kayaya oyulmuş veya yerleştirilmiş onlarca yapıda en dikkat çekici olanlar, hayvan tasvirleri ve Göbeklitepe’den daha çok sayıda görülen insan tasvirleri var. Şimdilik en meşhuru “sırtında leopar taşıyan insan” heykeli. Bu heykel, Şanlı Urfa Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. 

Nevali Çori'de bulunmuş bir totem.Bugün Şanlı Urfa Arkeoloji Müzesi'ndedir

Sonraki yazı: Sogmatar Antik Kenti

Açık hava müzesi: Birgi…

 

Suzan Peker yazdı

Bozdağ ve Aydın Dağları arasında düz bir ovada kurulan Ödemiş’in merkezine geldiğimizde akşam olmuştu. Lübbey’in zorlu yollarından sonra güzel bir yöresel yemeği hak etmiştik. Özellikle Ödemiş Kebabı ve Töngül Pidesi’ni merak ediyorduk. Ama hayaller kebap iken, gerçekler simit-peynir oldu. Şehrin merkezinde saat 20.00’de açık restoran bulamadık. Birkaç sıradan tavuk dönerciye de gitmek istemeyince, bir şarküteriden peynirimizi aldık. Şarküteri sahibinin önerisiyle akşam sıcacık simit çıkaran bir fırından aldığımız çıtır simitle en keyifli yemeğimizi yedik. Öneri; şehrin merkezindeyseniz yemeği çok geç saate bırakmayın.

Ertesi sabah Kadın El Sanatları Merkezi’ni görmek istedik ama cumartesi günleri kurulduğunu öğrenince hedefimiz müze oldu. Ödemiş’in müzeleri; Ödemiş Müzesi, Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi ve İ. Hakkı Ayvaz Kent Müzesi Bedia Akartürk Sanat Müzesi. Biz zamanımızın azlığı nedeniyle sadece eskiden Yıldız Oteli olan Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi’ni ziyaret edebildik. Ödemiş’in kültürünü yaşatan müzede; saatçi, tütün, berber odaları, mutfak eşyaları, silahlar, kadın takıları, hamam takımları, halılar, semaverler, tartı aletleri, dikiş makineleri, heybeler, semerler, giyim eşyaları sergileniyor.

Yıldız Müze binasının dış görünümü...

Yıldız müzesinden bir köşe..

Yıldız müzesinde sergilenen tarihi objeler. (Üstte ve altta)

Yıldız Sinema Odası, Yıldız Kundura Odası sizi Ödemiş’in geçmişine götürürken, ayrı bir yerde  Zeki Müren’in ve Safiye Ayla’nın kaldığı otel odasının havasını soluyabiliyorsunuz.  Çeyiz-Gelin-Düğün Sergisi ise evlilikte 40 yılını dolduran Ödemişli çiftler adına düzenlenmiş. Burada da zamanın gelinliklerini, çeyizlerini görmeniz mümkün. Müzenin bahçesinde bir Müze Cafe var ama pandemi nedeniyle kapalıydı. Bizdeki bahçedeki gelin-damat maketinde fotoğraf çektirip, nikah tazeleyerek sabahımıza neşe katıyoruz.

Gölcük Yaylası  

Birgi’ye geçmeden önce Bozdağlar’daki Gölcük Yaylası’nı da görmeden edemedik. Çevresi çam ormanlarıyla kaplı, denizden 1100 metre yükseklikte tektonik hareketlerle oluşmuş gölün çevresi, adeta bir yazlık cenneti. Spor klüplerinin de kamp yeri olarak tercih ettiği yaylaya çıkmak isterseniz 18 km’lik keyifli bir yolculuk yapıp Ödemiş’i kuşbakışı görebilirsiniz.

 Ödemiş’in merkezinden ayrıldıktan 10 km sonra Birgi’ye vardık. Çağan Irmak’ın ‘Unutursam Fısılda’ filminde görüp hayran kaldığım Birgi, adeta bir film seti gibi.  Beş bin yıllık tarihe bir geçmişe sahip Birgi; Aydınoğulları Beyliği, Selçuklu ve Osmanlı uygarlıklarının izlerini taşıyan parlayan bir yıldız. Aydınoğulları Beyliği’ne başkentlik yapan Birgi, 1996 yılında SİT alanı ilan edilerek koruma altına alınmış. Yemyeşil çam ağaçlarının arasından uzanan keyifli yolun iki yanında sımsıcak taş evler sıralanmış. Bu yolu beyaz örtüleriyle kah komşusunun kapısını çalan bir yaşlı, kah okuldan dönen çocuklar süsleyince bize de bu film karesinin içinden tat alarak geçmek düşüyor.

Bir Birgi evinin içi...

Birgi’de hamam, medrese ve camilerden oluşan 11 anıtsal yapı, 110 tabiat varlığı ve sivil mimarlık örneği bulunuyor. Osmanlı sivil mimarisini yansıtan pek çok eski ev ve konak bulunuyor. Çakırağa Konağı, Kerimağa Konağı, Sandıkoğlu Konağı bunlardan en ilgi çekenleri. 1195’te müze olarak açılan Çakırağa Konağı’nı tadilat nedeniyle gezemedik. Diğerleri de kapalıydı biz gittiğimizde. Aydınoğulları Mehmet Bey Camii (Ulu Camii), Dervişağa Camii, İmam-ı Birgivi Medresesi, Gazi Umurbey Anıtı ve Sultan Şah Türbesi, Küp Uçuranlar Kulesi,  gezilmesi gereken yerlerden.

Ulu Camii...

Ulu Camii, 1312 yılında Aydınoğlı Mehmet Bey tarafından yaptırılmış. Mihrabı geometrik, firuze ve patlıcan moru çinilerle kaplı caminin ahşap minberi ise Selçuklu ahşap sanatının en güzel örneklerinden biri ve kündekari tekniği ile yapılmış. Caminin ilginç özelliklerinden biri arkaik bir aslan heykelinin, caminin dış köşesinde yer alması.

Sultan Şah türbesi...

Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından kız kardeşi Hanzade Hatun’un (Sultan Şah) vefatı üzerine yaptırılan Sultan Şah Türbesi, caminin hemen yanında yer alıyor. İmam Birgivi’nin kabristanlığı ise halk arasında Böken Mezarlığı olarak anılıyormuş. Kabristanlığın etrafı, Birgi’nin yöresel ürünleri ve el sanatlarını satan küçük tezgahlarla dolu.

Ulu Camii’nin etrafında da kahvaltı edilecek, soluklanacak şirin cafeler ve yöresel ürünler alabileceğiniz küçük dükkanlar var. Özellikle meyve özütleri meşhur. Yabanmersini, lavanta, karadut, kozalak, limon özütleri küçük şişelerde satılıyor. Bunun yanı sıra yöreye özgü bir tür peksimet olan besmet ve bal da alabilirsiniz. Tarihte ipek dokumacılığının önemli merkezlerinden biri olan Birgi’de Sem İpek Atölyesi, ipek ve pamuk dokumalar yapıyor. Erken dönem Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşıyan Demirli Mağaza, bugün Sem İpek’in ürünlerine ev sahipliği yapıyor. Buradan hediyelik ipek fularlar, pamuklu peştemaller alabilirsiniz. Konaklamak isterseniz, tarihi konaklar biçilmiş kaftan. Birgi huzur veriyor ve sizi bekliyor.

Sonraki yazı: Kula

Ödemiş’te terkedilmiş köy: Lübbey

 

Suzan Peker yazdı

Tire’den sonraki durağımız Ödemiş. Buraya gelmişken Bozdağ’ın yükseklerindeki terk edilmiş köy Lübbey’i görmeden dönmek istemedik. İsmi de ilginç gelince düştük yollara.

Ödemiş’e 18 km uzaklıktaki Lübbey’e varmak kolay olmadı. Baraj inşaatı ve  yol yapımı nedeniyle hem tozlu topraklı, hem virajlı yollardan geçerek, uzaktan gördüğümüz iki üç köyü, Lübbey sanarak ilerledik. Lübbey levhasını gördükten sonra buraya nasıl inilecek diye düşündük, umutsuz bir şekilde geri dönmek üzereyken, köyün girişini şans eseri bulup daldık köye. Beş kişinin yaşadığı köye vardığımızda, akşamüstü olmuştu. Buraya bir not düşeyim ki gözünüz korkmasın. Biz döndükten birkaç hafta sonra köyün yolu yapılmış. Gitmek isterseniz ulaşım artık daha kolay.

Fethiye’deki terk edilmiş Kayaköy’ü görmüştüm ama burası bir başka. Yalnızlık ve terk edilmişlik kokusu sinmiş. Yıkılmış duvarları, çökmüş çatıları, bir zamanlar sıcak çorbaların piştiği odalarında incir ağaçlarıyla karşıladı bizi Lübbey..

‘İn, cin top oynuyor’ burası için edilmiş bir söz sanki. Daracık sokakta gezip, fotoğraf çektik biraz. Burası korku filmlerinin platosu, fotoğrafçıların mekanı olmuş. ‘Cinli köy’ diye adı çıkmış ama köyün terk ediliş nedeninin, geçim derdi olduğunu, köyün tek kahvesini işleten Mehmet Bey’den öğreniyoruz. 1983’e kadar 200 hane ve 650 kişinin yaşadığı Lübbey, yavaş yavaş yaylaya göçüşle birlikte yalnızlaşmış.

Köyün kahvesi...

Köyünü terk etmeyenler 5-6 yaşlı. Köy kahvesini işleten Mehmet Bey, “Ömrüm oldukça hergün bu kahveyi açacağım” diyor ama bunun için gösterdiği özveri de büyük. Mehmet Bey’den bilgi alırken sıcacık taze çayını da yudumluyoruz. Pandemiden önce hergün Ödemiş’ten gelip ocağını yakan Mehmet Bey, pandemi döneminde Lübbey’de yaşamaya başlamış. Her gün çocuğunu sabah Ödemiş’e okula götürüyor, akşam gidip alıyor ve tozlu topraklı, virajlı yollarda 72 km yol yapıyor.

Köyün butik oteli...

Pandemiden önce yerli ve yabancı turistlerin ziyaret ettiği bu sessiz köyde, bir butik otel ve bir de yeni açılan ‘Ninemin Kahvaltı Evi’ bulunuyor. Ama kahvaltı evi, hafta sonu açıkmış. Butik Otel’in kapısında da kilit vardı biz gittiğimizde. Köylünün ihtiyaçlarını her Çarşamba Ödemiş’ten gelen toptancı karşılıyormuş. Kahverengi tabela almaya hak kazanmış, köyde 48 ev tescillenmiş ve restorasyon bekliyor.

Efsaneye göre köyün adı, Aydınoğulları döneminde Lüb ve Dab Bey adlı iki beyin anlaşmazlığa düşerek ayrılmasından geliyor. Kimilerinin kartal yuvası da dediği Lübbey, Kurtuluş Savaşı döneminde zeybeklerin saklandığı bir yermiş. Bir zamanlar gazetelere ‘satılık köy’ diye manşet olan da Lübbey. İngilizler’e satılacağı söylentileri çıkınca köydekiler ve köyden göç eden Lübbeyliler bir araya gelip ‘köyümüzü sattırmayız’ diye örgütlenmiş. Ve yalnız görünen Lübbey, yalnız olmadığını hissetmiş. Şimdi sıra Lübbey’i yaşanan köy yapmakta. Lübbey ilgi bekliyor.

Eşimle birlikte Lübbey Hatırası çektirmeden olmazdı.

Sonraki yazı: Birgi...

 

 

 

 

 

 

 

 

  

Tarihi koklamak:Tire Necip Paşa Kütüphanesi…

Suzan Peker

Tire gezimizin en güzel mekanlarından birindeyiz. Tire’nin en tarih kokan mekanı desek yalan olmaz Necip Paşa Kütüphanesi için. Tire’nin merkezinde yer alan kütüphane; özellikle kitapseverler için derya deniz bir mekan.

12. Yüzyıldan 20. Yüzyıla kadar yüzlerce eşsiz yazma ve basma esere ev sahipliği yapan Necip Paşa Kütüphanesi, II. Mahmud dönemi devlet adamlarından dönemin Baruthane Nazırı  Gürcü Mehmet Necip Paşa tarafından 1827 yılında yaptırılarak vakfedilmiş.

Osmanlı müstakil kütüphane döneminin ilk örneklerinden olan mekan, klasik dönem Osmanlı mimarisiyle inşa edilmiş. Kare şeklinde ve tek mekanlı. Üzeri sekizgen kasnak üzerine oturtulmuş tek kubbe ile örtülmüş. Ön tarafında bulunan revak kısmı sonradan kapatılarak okuma alanı olarak düzenlenmiş. Bina nemden korumak için yüksek bir temel üzerine oturtulmuş. Giriş, yarım daire şeklinde 8 basamaklı bir merdivenden sağlanıyor. Kubbe ve pencere kenarları kalem işleriyle pencere araları hatlarla süslenmiş.

Kitap dolu kubbeli bölüm...

Bu tarihi yapıyı sabah saat 8.00’den itibaren ziyaret edebilirsiniz. Kapıdan içeri girdiğimizde bizi Kütüphane Müdürü Ahmet Kılıç karşıladı. “Buyurun” diyerek açtığı ikinci kapıyla, tarih kokan, kubbeli, küçücük bir masalsı mekanın içinde bulduk kendimizi. Yüzlerce yıldır büyük dikkat ve emekle saklanan kitaplar, hakkında bilgi almak isterseniz Ahmet Bey, seve seve anlatıyor. El yazmaları ve tıpkı basım kitaplar, gerçekten muhteşem. Ahmet Bey, büyük bir titizlikle Katip Çelebi’nin Kitab-ı Cihannüması’nın tıpkı basımının sayfalarını çevirdi bizim için. Asırlar önce yazılmış bir kitapla, bu kadar yakın olmak, çok farklı bir duygu.

Kitab-ı Cihannüma'dan sayfalar...

Zamanın mekatronik kitabı(sağda). İlk tıp kitaplarından(solda)... 

Osmanlı ülkelerinin ilk sistematik coğrafya kitabı olan Kitab-ı Cihannüma’nın sayfaları arasında neler yok ki, dünyanın gezegenler ve burçlar arasındaki yeri, uzay geometrisi, ay tutulması, zodyak haritası, iklim kuşakları, pusula ve usturlabın kullanılışı, dünya haritası vs..Kitaptaki şekillerde kök boyalar kullanılmış ve bozulmadan günümüze kadar gelebilmiş.

Beş bin civarında kitabın bulunduğu kütüphane; bilim, sanat, kültür alanında araştırma yapmak isteyenler için de eşsiz bir mekan.

Tire’ye yolunuzu düşürün ve bu eşsiz mekanı görmeden, işine aşık Müze Müdürü Ahmet Kılıç’la tanışmadan dönmeyin.

Sonraki yazı:  Terkedilmiş köý Lübbey

  

Evliya Çelebi’nin “Muazzam şehir” dediği; Tire

Suzan Peker kısa bir Ege turu yaptı ve izlenimlerini sizlerle paylaştı:

 
PAZAR:Tire, Ödemiş, Kula üçgenini görmek için çıktığımız gezinin ilk durağı Tire’deyiz. Günlerden Salı çünkü Türkiye’nin en büyük pazarı olarak ün salmış Tire pazarı’nı görmek istiyoruz.

Evliya Çelebi’nin ‘Şehr-i Muazzama’ dediği Tire; camileri, hamamları, hanları, yemekleri, geleneksel el sanatları, tarihi ve doğal güzellikleriyle çok şirin bir kasaba ve ünlü pazarının geçmişi de çok eskilere dayanıyor.  

PAZARDA HER ŞEY VAR:Şehrin merkezindeki Tire Öğretmenevi’nde konakladığımız için pazar, hemen yanı başımızda. Taze meyve, sebzeden kumaşa, konfeksiyondan ayakkabıya, kuruyemişe, süt ürünlerine, el sanatlarına kadar her şeye rastlamanız mümkün sokak aralarında. Tarihi evlerin, camilerin, hanların önlerinde açılmış tezgahları görünce hangisine bakacağınızı şaşırıyorsunuz. . Birbirini kesen sokaklarda gezerken zamanın ne kadar hızlı geçtiğini fark etmiyorsunuz.Tire Pazarı’na çevre illerden birçok ziyaretçi ve turist geliyormuş her Salı. Pandemiden önce daha canlı olduğu kesin. Pazar tezgahlarının yanı sıra sokak aralarındaki dükkanlarda da karşınıza sürprizler çıkabilir.

KEÇECİLER:Keçeciler bunlardan biri. Tire’nin geleneksel el sanatlarından biri olan keçecilik, son yıllarda atağa geçmiş. Ben de birkaç yıl önce İstanbul’da bir keçe kursuna katılıp bu sanata ucundan az biraz bulaştığım için keçecileri, ziyaret etmek istedik. Eskiden daha çok çoban kepeneği olarak kullanılan keçe, modernize edilerek bugün yine günlük yaşamımıza girmiş durumda. Keçe şallar, çantalar, giysiler, şapkalar, ayakkabılar alabilirsiniz bu mağazalardan. Biz, Cön Keçe ve Tire Keçecilik’i ziyaret ettik. Cön Keçe’den Arif Cön, keçecilik gibi diğer el sanatlarının da gereken yeri bulması gerektiğini söylüyor. Cön Keçe’de keçenin nasıl yapıldığını görebilir, keçeyle ilgili bilgi de alabilirsiniz.

PENGUEN SANAT ATÖLYESİ:Hanları ve hamamlarıyla da ünlü Tire’de, Ali Efe Hanı ve Çöplen Hanı harabe halde. Kutuhan ise restore edilmiş ve hanın içindeki mağazalar faal. Kutuhan’a girdiğimizde Penguen Sanat Atölyesi dikkatimizi çekiyor. Ahmet Türkkanlı, küçücük dükkanında su kabaklarına hayat veriyor.

HAN:Tire hamamlarının yapımı 14. Ve 15. Yüzyıla uzanıyor. Bu dönemde 20 hamam varken bugün çalışan hamam sayısı bire düşmüş. Eski-Yeni hamam, kent merkezindeki çalışan tek hamam. Tire’deki tarihi hamamlar şunlar: Eski-Yeni Hamam, Hekim Hamamı, Mehmet Ağa Hamamı, Sultan Hamamı, Şeyh Hamamı, Tahtakale Hamamı, Terziler Hamamı, Yalınayak Hamamı, Yeniceköy Hamamı.

1579 tarihli Yeni Camii minaresi ve camisi kesme taşlardan yapılmış tek örnek. Yeni Camii, mermer minberi ve kalem işi süslemeleriyle Osmanlı klasik döneminin örneklerindenmiş. Görülmeye değer.

 Yaşayan Müze

Tire Kent Müzesi, yaşayan bir müze. Giriş ücreti 2 tl olan müze, sizi, Tire’nin tarihinde bir yolculuğa çıkarıyor. Artık nadir kalmış el sanatlarının uygulamalarını müzede bu işin üstatlarından görebiliyorsunuz. Bu da maket müzeciliğinin donuk atmosferini sıcak ve canlı bir ortama dönüştürüyor. Müzede bu el sanatlarını görmek isterseniz buyurun.

Beledi Dokuma

Tire’ye özgü Beledi Dokuma, jakarlı dokumanın atası sayılıyor ve Tire’de 16. yüzyıldan beri üretiliyor. Rivayet o ki, bu işin ilk ustası bir gün kendi geliştirdiği tezgahı çalıştıramıyor ve oğlundan destek istiyor. O da babasından bu dokumanın ikisinin adıyla anılmasını istiyor ve ‘Veledi’ dokuma zamanla Beledi Dokuma adını alıyor. Bu yönüyle aile işi olarak ortaya çıktığından bu yana tezgahlar hep evlerde kuruluyor. Müzedeki stantta, ipek veya pamuklu Beledi dokumadan yapılmış giysiler ve örtüler alabilirsiniz. Beledi Dokuma ustası 1934 doğumlu Saim Bayrı’nın mirasını kızı devralmış bugün.

NALINCILIK:En en çok camilerde, hamamlarda tercih edilen genç kızların çeyizlerinde mutlaka yer alan nalınlar, bugün artık daha çok evlerde bir köşeyi süslüyor. Yerli ve yabancı turistler tarafından Tire hatırası olarak satın alınıyor. 1933 doğumlu Cemil Tolga son nalıncılardan. Ancak müzede Cemil Tolga’nın sadece fotoğrafı var. Ona ustam diye Nihat Yakın‘dan öğrenip, görüyoruz nalın yapımını. Bu stanttan işlemeli hediyelik nalınlar satın alabilirsiniz.

SEMERCİLİK:Semercilik yok olmaya yüz tutmuş mesleklerden. Eskiden senede en az bin semer yapan 1947 doğumlu Abdullah Süren, bir çerçevenin içinden bakıyor bize.

Hayvancılığın azalması semerciliğe olan ilgiyi de azaltmış. Semer yapımı çuvalla başlıyor. Çuvalın içine saz dolduruluyor, semer şekli veriliyor, süslemesi yapılıyor, derisi çekiliyor, ağacı takılıyor. En son hayvanın sırtının acımaması için keçe çekiliyor. Semerci Nurettin Baysal’dan alıyoruz bilgileri.

Semer de belki asıl işlevinin dışında modernize edilerek kullanılmaya başlarsa semercilik yaşamaya devam eder.

HASIRCILIK:Kurumuş bitki sapları ve saz gövdelerinin birbirine geçirilmesi ile örülen hasırlar, genellikle taban döşemesi, bazen duvar ve tavan kaplaması olarak kullanılıyor. 1940 doğumlu Ayşe Narin’in aile mirası olarak yaptığı işi, kızı devralmış. Müzedeki stantta hasırın nasıl örüldüğünü görebilirsiniz. Hasırlar sazın inceliğine göre Trablus hasırı, Mısır hasırı, kaba hasır gibi isimler alıyor. Günümüzde hasırda bitki lifleri yerine suni elyaf kullanılıyor.

URGANCILIK:Tire urganları tarih boyunca çok ünlüymüş. Hatta İstanbul’un fethinde Fatih’in gemileri Tire halatlarıyla karadan yürüttüğü rivayet ediliyor.  Kendir bitkisi kurutulup soyuluyor dövülüp inceltildikten sonra birleştiriliyor. Önce ip, sonra urgan, sonra da halat aşamasına geliyor. Baba mesleğini severek yapan Raife Baysal, urgandan kemerler, çantalar, sepetler, şapkalar üretiyor. Raife Hanım’ın stantından bu nadide el işlerinden satın alabilirsiniz.

BERBERLİK:Berberlik hiçbir zaman yok olmayacak bir meslek olsa da eski berber dükkanları bir başkadır.  Nostaljik bir berber dükkanında tıraş olmak isterseniz, Tire Kent Müzesi’ndeki Necdet Beki’ye uğrayın.

YORGANCILIK:Elyaf yorganlar yaşamımıza girdiğinden beri eski pamuk ve yün yorganlar müzelik olmaya başladı. Elle dikilmiş desen desen yün ve pamuk yorganların sıcaklığı bir başkadır. Siz de çok güzel ve uygun fiyatlı yorgan ditiktirmek isterseniz İsmail Okursarı’ya sipariş verebilirsiniz.

 Müzeyi anlatmakla bitiremem, en iyisi gidip görmek.

 

TİRE KÖFTESİ VE ÇAMUR PEYNİR:Tire zengin bir mutfağa sahip. Kaplan Dağ Restoranı ve Kaplan Köyü’ndeki Gastro Tire Mutfak Atölyesi otları ve et yemekleriyle öne çıkıyor.  Gastro Tire’ye yer ayırtmadan gitmeyin. Şehir merkezindeki Hacı Baba ve Hacıoğlu’nda da Tire Köftesi üzerine meşhur karadutlu lor tatlısı yiyebilirsiniz. Sabah kahvaltısında da Tire’nin meşhur Çamur Peyniri’ni çıtır bir simitle deneyin, pişman olmayacaksınız.

DEREKAHVE VE KAPLAN KÖYÜ:Derekahve ve Kaplan Köyü’nü ziyaret etmeden dönmeyin. Derekahve, şehir merkezinden 5 dakikada ulaşabileceğiniz bir yeşil cennet. Buradaki cafelerde kahvaltı edebilir, kahvenizi nefis bir manzaraya bakarak içebilirsiniz. Kaplan Köy, küçücük ve çok şirin bir belde. Şehri gören manzarası harika.

 Bir sonraki yazı:

----------------------------

Tire Necippaşa Kütüphanesi ayrı bir yazı olmayı hak ettiği için onu bir sonraki yazıya bırakıyorum.