8 Mart 2009

Güzelliklerin paylaşıldığı yerler: BALKONLAR!..

İşte size bir fotoğraf. Balkonuna ne varsa doldurmuş bir komşu. Görüntü çirkinliği onu hiç ilgilendirmiyor.
Sitemizdeki bazı binalar birbirine çok yakın yapılmış. Bizim bina da bunlardan biri. Karşımızda pencereler, balkonlar var. Onların karşısında da bizim balkonlar ve pencerelerimiz. Çoğu komşumuz balkonlarını ardiye yeri gibi kullanıyor. Tam bir görüntü çirkinliği. Bazen gözüm, içi hırdavatla dolu karşı komşunun balkonuna takılır ve beni anılarıma götürür.
Bir İsviçre butik otelinden bir görünüş. Çiçekler baş köşede.
Beş gazeteci, bir firmanın fabrika tanıtımı için Cenevre’ye gitmiştik. Bizi davet eden basın danışmanı arkadaş, gezinin bir gününü boş bırakmıştı. O sabah minibüs otomobil karışımı bir araçla Cenevre’den çıktık. Köylerden geçip İtalya sınırına doğru yol aldık. Geziyi anlatacak değilim. Yalnız o İsviçre köylerinden geçerken evlerin balkonlarındaki çiçek cümbüşünü sizlere anlatmalıyım. Sanki balkon ve pencere süsleme yarışı vardı ve biz de tam bu yarışın ortasına düşmüştük.
Girit’teki Knossos Sarayı’nın harebelerinden bir görüntü. Balkon kültürü hemen dikkati çekiyor.
Kafamı balkonlara takınca küçük bir araştırma yaptım. Balkon kültürünün kökleri ta M.Ö 1600 yıllarına kadar gidiyor. Girit’teki Knossos Sarayı’nın üst katlarında bulunan odalar ve salonlar geniş kapı ve pencerelerle balkona açılmaktaydı. Birkaç bilgi daha. Balkonların etrafı ve üstü kapalı olanlarına cumba dendiğini biliyorsunuzdur. Cumbanın bir benzerinin adı da şahnişin. Yalnız üstü kapalı etrafı açık olanlara açık cumba veya örtülü balkon deniyor. Binaların iç taraflarında salon ve sofalara bakan balkonlara iç balkon veya çıkma şirvan adı verildiğini belirteyim.
Çek Cumhuriyeti'nde Prag yakınlarındaki Karlovy Vary tam bir balkon cenneti. Bir zamanlar Atatürk'ün de dinlendiği bu vadi, gerçekten görülmeye değer bir bölge. Üstte Mozart'ın kaldığı evin balkonları. Altta da balkonları çiçeklerle süslenmiş bir eski yapı.
Neden kılık kıyafetimizin düzgün olmasına, evimizin düzenli olmasına özen gösteririz hiç düşündünüz mü? Bence güzellikleri paylaşmak için. Bu paylaşmayı her yerde yapabiliyor muyuz? Özellikle turistik yerlerde, yazlıklarda yapabiliyoruz. Ama büyük kentlerde yapabiliyor muyuz? Bence yeterince yapamıyoruz. Kent yaşantısı ne yazık ki bireysel yaşamayı ön plana çıkarmış durumda.
Yunan Adası Santorini'den balkon görüntüleri. Özellikle sıcak ülkelerde balkon keyfi çok daha fazla gelişmiş. Üstte ve altta.
Orta Avrupa kentlerinden Prag'da ilginç bir balkon. Sanırım sadece biraz nefes almak için yapılmış.
Yunan Adası Patmos'da bir evin balkonu. Evin iki yanına kadar uzanan bir balkon. Bu bölgede büyük balkonlar ön planda.
Mudanya gezimiz sırasında eski ve ahşap yapıların bulunduğu sokak ilgimizi çekmişti. İşte o yapılardan ve balkonlarından bir kaç örnek. Üstte ve altta.
Ülkemizde özellikle güney bölgelerimizdeki binalarda büyük balkonlar görmek mümkün.
Sonuç olarak şunu söylemek istiyorum; paylaşmayı özellikle güzellikleri paylaşmasını bir Batılı kadar beceremiyoruz?
Çok mu zor bu iş?

16 yorum:

Muharrem Kaptan dedi ki...

AKIN ABİ BU İŞ BİRAZDA GELENEK GÖRENEKLERLE İLGİLİ HERHALDE.BİZ TOPLUM OLARAK DAHA YERLEŞİK DÜZENİ KABULLENEMEDİKKİ. ŞEHİRLERİN ETRAFINDAKİ YERLEŞİM YERLERİNE BAKTIĞIMIZDA GÖRDÜĞÜMÜZ MANZARA SIVASIZ BİNALAR, VE O BİNALARIN ÜSTÜDE KAT ÇIKABİLMEK İÇİN BIRAKILMIŞ BETON FİLİZLER. O İNSANLARIN TEK DÜŞÜNCESİ ÇIKABİLDİĞİ KADAR KAT ÇIKIP SATMAK VE YENİ HAZİNE ARSALARINI GASP EDİP AYNI ŞEYLERİ ORADADA UYGULAMAK. HATTA FIRSAT BULURSA DAHA BATIYA AVRUPAYA FALAN GÖÇ ETMEK. BU KAFADAKİ BİR TOPLUMUN DÜZENLİ OLMAK BALKONLARINI VE BAHÇELERİNİ ÇİÇEKLERLE SÜSLEYİP GÖRÜNTÜ GÜZELLİĞİ SAĞLAMAK GİBİ BİR DÜŞÜNCESİ OLAMAZKİ. HEPİMİZİN EVİNİN İÇİ TERTEMİZDİR AMA SOKAK KAPISINDAN SONRASI SANKİ BİZİM DEĞİLMİŞ GİBİ PİSLİKTEN GEÇİLMEZ.NETİCEDE BU BİR EĞİTİM SORUNU HERHALDE.

Asortik Krep dedi ki...

Aynı konuları düşünmüşüz sanırım..Geçen gece bulduğum balkon resimlerine inanamayacaksınız..Her bir tarafı çiçekler içinde ve bunlar ya İspanya ya İtalya ya da Yunanistan balkonları.. Yani Akdenizliyiz ama işimize gelmeyince de değiliz.Yok böyle bir şey.

Punto dedi ki...

Sevgili Muharrem. hepimiz köylerden geldik ama kentte yaşamasını öğrendik. Belki de dediğin gibi bu bir kültür işi. Bilemiyorum.

Punto dedi ki...

Blogunda çiçekleri, güzellikleri ilgiyle izliyorum Sevgili Asortik Krep.

ERDIL dedi ki...

Sevgili Punto oturdugum sitede ev
yönetmenligi tarafindan her sene
Balkonlarin cicekle donanmasi icin
20 eurolik kupon veriliyor.
Sene sonunda en güzel balkon secilerek kataloga basilarak ödülleniyor.
Evet Kültür meselesi.
Söyle biraz gerilere gidecek olursak
Istanbul'unda pencereleri,balkonlari
rengarek degilmiydi.
Sevgiler

Punto dedi ki...

Sevgili Erdil; gerçekten bir kültür işi. İyice vurdumduymaz bir topluma doğru hızla gidiyoruz.

Basak dedi ki...

sorumluluk bilinciyle ilgisi olduğunu düşünüyorum. biz kültürel (ve dolayısıyla dinsel olarak) herşeyin sorumluluğunu allaha veriyoruz, maşallah üzerimize hiç bir sorumluluk almıyoruz. Her şey allahtan ne de olsa... batı bilinci bunun tam zıttı: sorumluluk dışarıda bir güçte değil, her bir bireyin kendisinde. içten dışa yansımasının binbir güzel örneğinden biridir balkonlar bana göre...

bahar ve yaz ayları kendi terasımıza yansıtıyoruz sorumluluğumuzu. O da gelenleri, gören gözleri büyülüyor.

Kışın ölmsinler diye karşı dairedeki arkadaşlarımızla birlikte, kapılarımızın önünü bahçeye çevirdik, daha bir çok şeyle süsleyerek. Bir kaç kişi hariç, gelenlerin çoğu su tepkileri verdi: "kreş mi var bu katta??" veya "işiniz mi yok ya??"... daha önce leş gibi olmuş, laf olsun diye dekoratif amaçlı konmuş üç beş plastik çiçeği kaldırıp, yerine yemyeşil ve renagerenk bitkiler koyduk diye yöneticinin hanımının yaşadığı paniği de atlamamalıyım:))))) Anlatınca çok karikatürize örnekler gibi geliyor ama işte tam da bu yüzden içimi sıkıyor.

Punto dedi ki...

Haklısın Sevgili Başak. Sorumluluk duygusu da önemli bir etken. Ayrıca güzellikleri de hissedebilmeli insanlar.

Berceste dedi ki...

İngiltere'ye ilk gittiğimde evlerde balkon olmaması bana tuhaf gelmişti. Evet bahçeler var ama bizde bahçe de olsa mutlaka evin bir balkonu olur. Kültür meselesi sanırım. Diğer yandan ikinci gözlemim de, bizde evlerin içi pırıl pırıl yapılır, çöpler sokağa atılır :( Düşünsenize toz bile alınca ne yaparız, dışarı silkelenir! Oysa İngiltere'de sokaklar pırıl pırıl, evlerin içini sormayın! Temiz olan da var ama ayakkabı ile eve girme adetleri başta olmak üzere bize ters gelen pek çok şey var. Sonra sokakların temizliğinin bol bol yağan yağmurdan olduğunu keşfettim. Nadir ama çok sıcak geçen bir yaz günü... Köpek dışkıları, pubların kapanmasının ardından tuvaletlerini sokaklara yapan insanlar!!! Gene kültür meselesi. Ama şu balkona ıvır zıvır koyma işini hiç anlamam. Kendi gözlerinin önünden kalkınca kalabalık gitti sanıyor, kendi kendilerini kandırıyorlar. Bunda evlerin dar olmasının etkisi var mıdır? Zira İngiltere'deki en küçük evde bile merdiven gibi her zaman kullanılmayan eşyaları koyabileceğiniz minik ayrılmış bir alan vardır. Oraya tıkıştırılır böyle şeyler ve balkona atmaya gerek kalmaz. Bahçe, balkon gibi alanlar da nefes almak için kullanılır. Çiçek meselesi de gene kültür ve bütçe meselesi kanımca. Bizde satın alınmaz çiçek, paylaşılır. Komşunun güzel bir menekşesi ya da sardunyası varsa, ondan yaprağı istenir çoğaltmak için. Ayrı saksı aranmaz, yoğurt kaseleri, yağ tenekeleri bu iş için biçilmiş kaftandır. Ne diye saksı için evin bütçesinden ödenek ayrılsın? Böylece altı ayrı, üstü ayrı binbir çiçek balkonu süslese de gene görüntü kirliliği vardır, hiçbiri diğeri ile uyumlu değildir. Oysa bu işi bilenler, rengine, çiçeğine göre düzenlerler, saksılarını özenle seçerler. Koyacakları yeri dikkatle hazırlarlar. Bunu yapabilmek de zaman ve bütçe ister. Bizde hep fuzuli işlerle bizleri uğraştırdıklarından rahatça düşünüp bunları yapmaya zaman kalmaz. Perde almaya milyarlar harcanır ama çiçeğe kuruş harcamak ziyan sayılır :( Siz yapsanız, aile büyükleri sataşır, komşu sataşır aman ne işin var, o kadar para harcanır mı diye! Çoook yazılacak şey var...
Ben çektiğiniz fotoğraflar çok güzelmiş, o ahşap balkonlarda oturup mis gibi bir Türk kahvesi içmek geldi içimden diyerek sözü bitireyim.

Berceste dedi ki...
Bu yorum yazar tarafından silindi.
Punto dedi ki...

Sevgili Dilek; yorumun o kadar güzel ki cevap için ne diyeceğimi bilemedim.

Pınarın Kulubesi dedi ki...

Akın Amca
benim de çok ilgimi çeken bir konuya değinmişsin. Sokağa, caddeye bakan, çiçekler sarkan bir balkonun görüntüsü çok hoşuma gider benim. İmrenirim, kıskanırım bu balkonun ve evin sahibini... Sizden balkonun öyküsünü dinlemek, dünyadaki uygulamalarını görmek de çok güzel oldu. Meğer tam bir kültür unsuruymuş balkonlar. Her kültürün kendine has balkon yapısı varmış.
Sadece balkonlarına mı dikkat eder Batılılar, tabi ki hayır, aynı düzeni, özeni bahçelerinde de pencere düzenlerinde de görürüz, İsviçre gezimizde benim de bu konu dikkatimi çekmişti.
Elbet ardiye olarak da kullanılabilir ancak kapalı hale getirip göze çirkin görünmesini engelleyerek ve yine bir düzen oluşturarak yapılır. Biz böyle yaptık en azından. Balkonumuzda otururken bu görüntüler bizi de rahatsız etmemiş oluyor.

Punto dedi ki...

Çevre ve görüntü çirkinliği konusunda batıdan çok çok geride kaldığımız bir gerçek Sevgili Pınar; Böyle bir konu aklıma gelmemişti tabii. Karşımdaki balkon evlere şenlik olunca dayanamadım, balkonlara değindim.

B5 dedi ki...

Yasam bicimleri konusunda Berceste'ye katiliyorum.

Balkon güzel bir detay. Ayni konuya binbir ornek verilebilir. Köy ya da kent farketmiyor. Ikisinde de göze hos görünür bir manzara olusturmak kisinin kendi kültüründe olan bir sey. Para da gerekmiyor.

Gercekten kültür meselesi. Icinde olmadiktan sonra nerede yasarsa yasasin böyle davranacaktir.

Son resimlerdeki Mudanya balkonlari nefis gercekten..
Sevgiler,

Punto dedi ki...

Sevgili B5; balkonların güzelliğin bir aynası olduğuna inanıyorum. Mudanya gerçekten tarih kokan bir kent.
Bloguna giremiyorum, kapattın mı yoksa?

neseersoy dedi ki...

Merhaba,
Blogunuzu Tijen Hn'ın yazısı vasıtası ile tanıdım , tan anlamıyla okuyamamış bile olsam , emeğinize sağlık demek boynumun borcu.
Bahseetiğiniz ve sergilediğiniz balkonlar benimde hep ilgilimi çekmiştir , özellikle İtalya Venedik'te sizinde bahsettiğiniz Prag'taki balkonlar ve süslemeleri beni gerçekten çok cezbetmişti.Fotoğraflar beni yapmış olduğum geziye götürdü çok teşekkürler:-)
Güzel bir hafta diliyorum.
Saygılarımla.