‘Sadaka Taşı’ndan ‘Giysi Kumbarası’na…

Bursa’da arabamızla hızla geçerken bir şey dikkatimi çekti. İstanbul’da caddelerde ‘geri dönüşüm kutusu’ olarak olarak kullanılan büyük hacimli kutular burada ‘Giysi Kumbarası’na dönüşmüştü. Kutuların üzerinde ‘sevdiğin giysileri temizle, poşetle ve buraya bırak’ yazıyordu…Çok hoşuma gitmişti. İhtiyaç sahiplerini rencide etmeden, ‘sevdiğimiz giysileri’ bırakıp onları memnun edebilecek bu sistemi kuranları tebrik etmek istedim.

Bayram tatili bitip eve gelince, daha fazla bilgi edinmek için ‘giysi kumbarası’nı araştırdım. Bursa Merkez Yıldırım Belediyesi bu uygulamayı 2008 yılında başlatmış. Sevgi Market adlı bir projenin ayağıymış ‘giysi kumbaraları’… Şimdiye kadar herhalde bir çok ihtiyaç sahibinin yüzü güldürülmüştür.

Osmanlı’da 1500’lü yıllarda veren el ile alan eli buluşturmak amacıyla cami önlerine konan sadaka taşı uygulaması varmış. İslam dinine göre hali vakti yerinde olanların, alanları rencide etmeden yardım yapması gerekir. İşte böyle bir niyetten doğmuş sadaka taşları. Bu taşlar 1.5-2 metre yüksekliğinde mermerden olurmuş. Üst kısımlarının ortasına çanağa benzer bir oyuk açılır ve sadaka verenler parayı bu oyuğa bırakırlarmış. Taşların yanında tepesine rahatça ulaşılabilmesi için birkaç basamak konurmuş. Dilenmekten çekinenler gece geç saatlerde para almaya gelir ama sadece ihtiyacı olduğu kadarını alırmış.

İstanbul’un dört yerinde sadaka taşı varmış: Üsküdar’da Gülfem Hatun Camii’nin avlusunda,Üsküdar Doğancılar’da, Karacaahmet’te ve Kocamustafapaşa’da. Bugün sadece Doğancılar’daki sadaka taşı, o da yarısı toğrağa gömülü olarak duruyormuş.

Yıldırım Belediyesi’nin uygulaması da bir çeşit sadaka taşı projesi. Böyle sosyal sorumluluk projelerinin yaygınlaşması alanı da vereni de memnun edecektir.

Geçtiğimiz günlerde Vogue Türkiye’nin İstinye Park’ta düzenlediği Fashion’s Night Out etkinliğinde de Off Season adıyla dev bir giysi kumbarası oluşturulup, ziyaretçilerin verecekleri giysileri buraya bırakmaları sağlanmış. Bu giysilerin satışından elde edilen gelir de Çağdaş Eğitim Vakfı’na bırakılmış..