Kütahya’da Mevlevihane’den Dönenler Camii’ne..!

 Kütahya Mevlevîhânesi, veya Erguniye Mevlevîhânesi Kütahya ilinin  Börekçiler Mahallesi sınırları içerisinde yer alan, Mevlevî tarikatı dergâhıydı.

 14 y.y. da Mevlevîhânenin semahanesi olarak inşa edilmiş. Erken dönem Anadolu Türk mimarisinin özgün örneklerinden biri. Kütahya’ nın ilk Mevlevihanesi iki kez onarım görmüş günümüze ancak semahane ile derviş hücreleri gelebilmiş. 

Bugün cami olarak kullanılan yapı, kareye yakın dörtgen planlı, sekizgen kasnaklı. Yapının bitişiğinde İmadüttin Hezar Dinari tarafından yaptırılan mescit, Mevlana’nın torunu Ergun Çelebi’ nin buraya defnedilmesi ile Mevlevîhânenin türbesi haline gelmiş.

 Semahanenin duvarındaki kitabe okununca tamir gördüğü anlaşılıyor. Semahaneye daha sonraki bir tamiratta mihrap ilave edilerek cami haline getirilmiş. Halk arasında Dönenler Camii olarak biliniyor. Caminin giriş kapısı üzerinde XIX y.y. a ait çini kitabe var. Kitabede ‘‘Ya Hazreti Ergun’’yazılı

Mevlevîliğin Kütahya'daki izleri Sultan Veled döneminin yıllarında görülür.

I. Yakub Çelebi (1300-1340) zamanında,Konya'dan kalkarak, Beyşehir, Eğirdir, Afyon ve Denizli yoluyla Kütahya'ya gelen Sultan Veled, şehri gezmiş ve güzelliğine hayran kalmış. Sultan Veled'den sonra, Mevlevîliğin yönetimine getirilen oğlu Ulu Ârif Çelebi de Kütahya üzerinde durmuş. 

 
Germiyan beyi Süleyman Şah, Sultan Veled'in kızı Mutahhara Hatun'la evlenmiş, bu izdivaçtan doğan Devlet Hatun, Yıldırım Beyazıt'ın hanımı olmuş.. Kütahya şehri 1381 yılında Devlet Hatun'un çeyizi olarak Osmanlılara geçmiş ve Yıldırım Beyazıt buraya vali tayin edilmiş. Bu ırsi yakınlık, Osmanlı Sultanları'nın Mevlevîleri "akraba" olarak kabul etmesine de vesile olmuş. Tahta geçen Osmanlı Sultanları'na, Edirne kapısı dışında düzenlenen merasimlerle Mevlevî Şeyhi tarafından kılıç kuşatılması geleneği bu tarihi bağa dayanıyor.

Mevlevîlik Tarikatı'nın faaliyetlerine yön veren Mevlevîhâneler arasında Kütahya dergâhının yeri büyük. Mevlevî dergÂhlarından en önemlilerine asitane denirdi. Kütahya Mevlevîhânesi de dünya üzerindeki 14 asitaneden biriydi. 1841 senesinde Mevlevîhâne tekrar tamir görmüş. Mevlevîhâne bugün Dönenler Camii adıyla anılıyor.

GELECEK YAZI: KOSSUTH (MACAR) EVİ