25 Mayıs 2012

Anıt değil, suyun basıncını ayarlayan su terazisi!

Sultanahmet’e gidenler, Ayasofya’nın karşı köşesinde bir şeye benzemeyen taş kuleyi görürler, görürler de ne olduğunu merak etmezler. Tarihi kalıntı der geçerler. Tabii meraklı olanlar hariç.
Aslında bu taş kule bir sistemin parçası. Roma, Bizans ve Osmanlı döneminde şehrin suyunu dizginleyen, basıncını ve debisini ayarlayan sistemin bir parçası, yani su terazisi.
Biliyorsunuz o dönemlerde de su şehrin dışından getiriliyor.
Sistem şöyle çalışıyor: Önce su bentleri yapılıyor. Bu bentlerle su ormanların içinden kentin  merkezine doğru yola çıkarılıyor. Bentlerdeki su, böylece kentin merkezindeki sarnıçlara aktarılıyor. Yerebatan Sarnıcı gibi.
Sarnıçlardaki su da kente düzenli bir şekilde dağıtılıyor.
Suyun akışını, basıncını dengelemek için bir sisteme ihtiyaç duyuluyor. Bu sistem de su terazileri ile kuruluyor. Şehre doğal eğilimle akan su, şehrin içinde kulelere çıkartılıp yavaşlatılıyor, sonra da kontrollü bir şekilde dağıtılıyor.
Eski suyolu haritalarında bu su terazilerinin nerelere konduğu açıkça görülüyor ama bugüne geldiğimizde bunların çoğunun yıkıldığını ve yok olduğunu görüyoruz. Ayakta kalıp günümüze gelenlerin sayısı ancak 30 civarında. Yerebatan Sarnıcının yanındaki kalıntı gibi baktığımız su terazisi de işte bunlardan biri
.

Hiç yorum yok: