Suya giderken "cin"lerle karşılaşmak!...

Biliyorsunuz İstanbul bir yıldır kara, dolayısıyla da suya hasret. Barajlardaki doluluk oranı yüzde 10’un altına düştü. Meteoroloji bugünlerde İstanbul’da yağmur yağacak müjdesini verdi. Ve sabah yağmurla uyandık. Kasvetli havaya, yağmura bu kadar sevineceğimi hiç aklıma getirmezdim. Hele kar yağacak diye çocuklar gibi sevinmemiz.
Su ne kadar önemli hayatımızda değil mi? Su, su deyince aklıma bir anım geldi:

ÇEŞME BAŞINDAKİ İKİ IŞIK
9-10 yaşlarındaydım. Annem “Haydi bakalım” demişti, “İçme suyu bitmek üzere. Bir koşu taze su alıver çeşmeden”. “Tamam anne” dedim. Babam, içme suyuna çok titizlenirdi. Hep taze su içmek isterdi.
Güğümü aldım. Tam kapıdan çıkacağım. Dışarısının zifiri karanlık olduğunu gördüm. Geriye dönüp gemici fenerini yaktım. Bir elimde güğüm, diğer elimde gemici feneri kapıdan çıktım. Kaldığımız ev, Rize’de denize sıfır bir noktada idi. Ana yola çıkmak için dar bir patikadan tırmanmak gerekiyordu. Elimdeki fener, ancak önümdeki yolu aydınlatıyordu. Yolu avucumun içi gibi biliyordum. Kolayca ana yola çıktım. Çeşme, Rize istikametinde 2 kilometre uzaklıkta idi. Issız bir geceydi. O yıllarda , gece vakti yollardan tek bir araba bile geçmezdi. Yavaş yavaş yürümeğe başladım. Gecenin ilerleyen bir saati idi ama kaçtı, hatırlamıyorum. Köy halkı tamamen evlerine çekilmişti.
Yolun yarısına gelmiştim. O sırada sert bir rüzgar çıktı. Gemici fenerini sallaya sallaya yürürken pat diye sönüverdi fener. Zifiri karanlığın içinde kalmıştım. Ne yapacaktım? Geri dönsem “baba azarı” işitecektim. Yolun da yarısına gelmiştim. Çeşmeye doğru yürümeğe başladım. Hafif hafif korkunun benliğimi sardığını hissediyordum. Karanlık bir bulutun içinde gider gibiydim.
Çeşmeye yaklaşmıştım. Yol düz giderken kıvrıyor, kıvrımın sonunda da çeşme var.
Çeşme oralarda bir yerde olmalıydı ama gördüğüm sadece iki ışıktı. “İşte cin bu” dedim; korkum daha da artmıştı. Cinlerle perilerle büyütmüşlerdi bizi o zamanlar.
Kendi kendime korkmamayı telkin etmeye, "yok canım, cin beni mi buldu" demeye çalıştım. Peki cin değil de neydi bu iki ışık.
Güğümle feneri tek elime aldım, diğer elime de kocaman bir taş. Bize öğrettikleri gibi bir yandan da dua okuyordum.
Çeşmeye 5-6 metre kala taşı ışıklara doğru fırlattım. "Miyav miyav" diye bir ses duydum ve hayal meyal siyah bir kedinin kaçtığını gördüm.
Çeşmeye nasıl vardığımı ve suyu nasıl doldurduğumu hatırlamıyorum. Sanırım dönüşüm muhteşem olmuştu. Eve soluk soluğa girdim. Annem “ne oldu” diye sordu.
“Bir şey yok” dedim ve doğruca yatağa koştum.

ÇEŞME YAPTIRMANIN ÖNEMİ
Bu anımı neden hatırladım? Su bizim kültürümüzde önemli bir yer tutar. Su hayrattır zira. Çeşme yaptırmak bu bakımdan önemlidir.
Susuzluğun geliyorum dediği günlerde İstanbul’un çeşmeleri ile ilgili bir yazı hazırlamıştım. Araya o kadar çok konu girdi ki bugüne kadar geldik.
İstanbul tarih boyunca çeşitli çeşmelere ev sahipliği yapmış bir tarihi şehir. Şimdi sizlerle önemli çeşmelerden bazılarının bilgilerini paylaşacağım:
ALMAN ÇEŞMESİ: Sultanahmet meydanında parkın içindeki bu çeşmeyi sanırım görmeyen yoktur. Çeşmenin özelliği tümüyle Almanya’da yapılmış olması ve oradan İstanbul’a getirilmesidir. İmparatoru II. Wilhelm'in İstanbul'u ikinci ziyaretinin anısı için yapılan çeşme, burada hazırlanan kemerlerin üzerine konmuş. Çeşmenin önemli özelliklerinden biri üç kubbesinin altın mozaik kaplı olmasıdır.
İBRAHİM PAŞA ÇEŞMESİ : Ortaköy Meydanı’ndaki bu çeşme çoğu kimse tarafından fark edilmezdi. Yıkıntılar arasında kalan bu çeşme Beşiktaş Belediyesi’nin yaptırdığı restorasyon ile gün yüzüne çıkarıldı. Sadrazam İbrahim Paşa yaptırmış. Tek yüzlü bir meydan çeşmesi.
SALİHA SULTAN ÇEŞMESİ: Azapkapı’daki bu çeşme, yolla deniz arasında sıkışmış, pek göze batmayan bir çeşmedir; ama az bilinen ilginç bir hikayesi vardır:Valide Sultan’ın yolu bir gün Azapkapı tarafına düşer. Yol kenarında küçük bir çeşme vardır. Sultanın gözüne çeşme başında ağlayan bir kız çocuğu ilişir. Çocuğun ağlamasından etkilen Sultan onu sakinleştirmek için para vermek ister ama kız parayı almaz. Kızın derdi kırılan testisi değil, evine su götürememektir. Kızın ismi Saliha’dır. Valide Sultan kızı çok sever, saraya alır, büyütür ve oğlu II. Mustafa ile evlendirir. Küçük Saliha artık sultan olmuştur. Saliha Sultan kaderini değiştiren küçük çeşmeyi unutmaz. Küçük mahalle çeşmesinin yerine büyük bir çeşme yapılmasını ister. Ama bu arzusunu gerçekleştiremez. Yıllar sonra oğlu I. Mahmud tahta çıktığında annesinin bu arzusunu yerine getirmek için harekete geçer. Kayserili Mustafa Ağa'ya büyük ve her yanı taş işçiliğiyle süslü bir çeşme yaptırtır, suyunu da Taksim suyundan getirtir. Çeşme, Saliha Sultan Çeşmesi olarak günümüze kadar gelir.(Fotoğraf, İstanbul Büyük Şehir sitesinden alınmıştır)
SULTAN III.AHMED ÇEŞMESİ: Ayasofya Müzesi’ne girerken sizi karşılayan çeşme Sultan III. Ahmed Çeşmesi’dir. Bu bölgede "Géranion" adı verilen eski bir Bizans çeşmesinin var olduğu biliniyor. III. Ahmed Çeşmesi’nin kitabesinden, Lale Devri'nde 1728-1729 yıllarında inşa edildiği anlaşılıyor. Çeşmenin mimarı Mehmed Ağa.. Çeşmenin dışa doğru açılarak geniş bir saçak halini alan çatısının üstünde hepsi kurşunla kaplı bir büyük kubbeden başka çevresinde de dört küçük kubbecik yer alıyor. Çeşmenin duvarları bezemelerle ve on dört kıtalık bir kasidenin yazılı olduğu hatla süslenmiş. “Aç besmeleyle iç suyu, Han Ahmed’e eyle dua” mısraı da ebced hesabıyla çeşmenin yapıldığı tarihi belli eder.
HEKİMOĞLU ALİ PAŞA ÇEŞMESİ: Çeşme, 1732 yılında Hekimoğlu Ali Paşa tarafından yaptırılmış. Çeşmenin orijinal yeri Kabataş seddi üzerindeydi. Çeşme 1957 yılında Meclisi Mebusan caddesi açılırken bulunduğu yerden alınmış, iskele meydanına nakledilmiş. Bu nakilden sonra üzerine geniş saçaklı bir çatı inşa edilmiş. Denize dönük yüzünde Seyyid Vehbi’ye ait üç kıtalık bir kitabe, caddeye bakan yüzünde ise Şair Mahmud Efendi’ye ait altı kıtalık kitabe bulunuyor.
TOPHANE ÇEŞMESİ: Tophane semtindeki bu çeşme de, 1732 yılında Sultan I. Mahmud tarafından yaptırılmış. Çeşme İstanbul'daki çeşmelerin en yüksek olanı. Duvar süslemeleri, kitabesi, altları kabartmalarla ve oymalarla bezeli saçakları, çeşmeyi bir anıt haline getirmiş.