17 Şubat 2007

Piyer Loti’yi İstanbul’a bağlayan sevda

Eyüp Belediye Başkanı Ahmet Genç, durdu durdu, birden bire aşka gelip geçen hafta gündemin ortasına oturdu. Adını ünlü Fransız romancı Piyer Loti'den alan kahvenin içinde bulunduğu tepeye “Eyüp Sultan Tepesi” ismi verilmesini teklif etti. Sonra tepkileri görünce “İsim değişikliği yapmıyoruz. Teleferiğin üst ayağının bulunduğu yere Eyüp Sultan Tepesi adı veriyoruz” dedi. İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, Eyüp Belediye Başkanlığı'nın, belediye sosyal tesislerinin, teleferik üst ayağının ve Piyer Loti Kahvesi'nin bulunduğu tepeye "Eyüp Sultan Tepesi" adı verilmesi teklifini reddetti ve tartışmayı Türkiye’nin gündeminden çıkardı.
Piyer Loti kahvesinden İstanbul’un eşsiz güzelliğini seyretmeyeniniz var mıdır acaba? Eğer varsa çok şey kaybettiniz demektir.
Kaçamak yaptığımız yer
Gençliğimizde kaçamak yapacak çok fazla mekan yoktu, ya Beyoğlu’nda sinemaya, ya Adalar’a ya da Piyer Loti kahvesine giderdik. Giderdik diyorum ama bana sorun nasıl giderdik diye. Yollar berbat, mezarların içinden tırmanırdık tepeye. Çıkana kadar perişan olurduk ama çıkınca gördüğümüz manzara her şeye değerdi. Tabii o zamanlar köprü yapılmamıştı, manzara farklıydı. Yine de güzeldi.
Şimdilerde yol çok güzel. Araçla çıkabiliyorsunuz, isterseniz yine mezarlıkların içinden tırmanıyorsunuz, isterseniz teleferikle iki nefeste tepedesiniz. Tesisler salaşlıktan kurtarılmış. Gerçekten görülecek bir yer olmuş Piyer Loti tepesi.

Tutkulu bir aşk
Şimdi sizi tarihin derinliklerine götürüyorum.
Aziyade bir cariye kızdır. Çerkezdir. Yurdundan ayrılmış, Cihangir semtinde oturan Abidin Efendi adlı bir İstanbullunun cariyesidir. Aziyade bir gün karşısına çıkan bir yabancıya ölümüne bir sevdayla bağlanır. Aziyade’nin sevdalandığı yabancı, asıl adı Julien Viaud olan Piyer Loti’dir.
Dünyanın dört bir köşesini görmüş olan bu denizciye İstanbul'u yurt tutturan ve sevdiren Aziyade’dir.
Onun peşinden İstanbul'a gelen, Eyüp sırtlarında bugün bir şark kahvesi olarak işletilen eve yerleşen, Türkçe'yi ve Türk örfünü benimseyip tıpkı bir İstanbullu gibi yaşayan Piyer Loti, yazdığı günlüğünde hem Aziyade'ye olan sevdasını, hem İstanbul'un o yıllarını hem de o dönemde yaşanılan siyasi çalkantıları dile getirir.
Aziyade bir aşk romanı olarak ele alındığında asıl önemini yazıldığı dönemin İstanbul’u ve bu dönemde imparatorluğun siyasi durumu hakkında önemli yorum ve gözlemler içermesinden kaynaklanır.
Piyer Loti romanı kaleme aldığında henüz otuz yaşındadır ama şaşırtıcı bir bilgi birikimine ve gözlem yeteneğine sahiptir. Piyer Loti'nin eserlerinde okuyucu kendi hayal dünyasıyla baş başa bırakılır. Onun yetmiş üç yıllık ömrüne sığdırdığı kırk cilt eser, dünya edebiyatının o döneme ait önemli başyapıtları arasındadır. Ama Aziyade, bunların arasında bir İstanbul güzellemesi olarak ayrı değer taşımaktadır.
İstanbul'un en seçkin köşelerinden birine, Aziyade ve Piyer Loti'nin sevdasına mekanlık eden tepeye onun için Piyer Loti'nin adı verilmiş onun için İstanbullu ilan edilmiş. Günümüz Türkiye’sinde ise hala tarihi mirasları işine gelmediği için elinin tersiyle itenlerin varlığı düşündürücüdür.
Kaynak: Kafkas Vakfı sitesi

7 yorum:

Berceste dedi ki...

Adını çok duyup,ancak bir defa gidebildiğim bu güzel yeri hikayesi ile birlikte anlattığınız için teşekkürler... Bu arada hatırladığım kadarıyla yolları hala engebeli, hala zor!

Punto dedi ki...

Evet.mezarlıktan çıkarsanız biraz zor. Ama araçla da gidiliyor fakat park sorunu orada da var. En iyisi teleferikle çıkmak.

MorKoyun dedi ki...

itiraf ediyorum ben hic gitmedim, cok istedim ama olmadi:) dizilerde filmlerde simdi bir de sizin blogda gorunce ic cekmek aliskanlik oldu. hemen not aliyorum koseye, ismi yeri manzarasi degismeden bir dahaki gidiste ugramadan donulmeyecek:)

Punto dedi ki...

Çoğu kimse sizin gibi gitmemiştir sanırım Sevgili Morkoyun. Bir kere gidip gerdanlık gibi uzanan Haliç'in o muhteşem manzarasını görünce tiryakisi olabilirsiniz. Yeri, manzarası değişmez ama ismi konusunda o kadar emin değilim.

Pınarın Kulubesi dedi ki...

Merhaba Punto Amca
bu sefer de siz benim oturduğum yerin yakınlarına gelmişsiniz. Piyer Loti'nin manzarası gündüz olduğu kadar da gece de çok güzeldir. Evde ki fotoğraflarımızdan bulup sizlerle de paylaşmak isterim.
Teleferik var Piyer Loti'ye çıkmak için ama bence gece 12 ya da 1 e kadar teleferiğin işler olması gerekirken erkenden son buluyor. Yaz geceleri özellikle vakit geçirmek için birebir, serin rüzgarlar eşliğinde Türk kahvenizi içebilirsiniz.

Punto dedi ki...

Gençliğimizde çok giderdik Piyer Loti'ye Sevgili Pınar. Üniversitedeki arkadaşlarla. Dediğin doğru. Gece mezarlıktan tırmanılmaz, araçla çıkılınca park sorunu var. Gece nasıl gidilecek oraya? Araç yolundan sanırım. O da bir hayli uzak. Zor ulaşılan şeyler güzel olur ya. Oradan İstanbul'u seyretmek bu zahmetlere değer diye düşünüyorum.

Adsız dedi ki...

İKİ HAFTA ÖNCE GİTTİM MANZARA SÜPER MİMARİ YAPI SÜPER AMA YEMEKLER ÇOK KÖTÜ BİR KÖFTE YEDİK DIŞI PİŞMİŞ İÇİ ÇİG MUBAREK SANKİ ÇİĞ KÖFTE!