Telgrafın tellerine kuşlar konmuyor

Bizim yaşımızdakiler iyi hatırlarlar. Radyolarda sıkça çalan bir türkü vardı. Sanırım yeni nesil de biliyor bu türküyü. "Telgrafın telleri" türküsünü;

Telgrafın tellerine kuşlar mı konar
İnsan sevdiğine canım böyle mi yanar
Yanıma gel yanıma, otur yanı başıma
Bu gençlikte neler geldi garip başıma

Telgrafın tellerini arşınlamalı
Yar üstüne yar seveni kurşunlamalı
Yanıma gel yanıma,otur hele yanıma
Şu gençlikte neler geldi garip başıma

Kapınızın tokmağını birisi üst üste vuruyor, ya da zilinizi çalıyor. Kim o diye bağırıyorsunuz ? Kapıdan bir ses geliyor: “Postacı”. Yüreğiniz küt küt atıyor. Acaba ne haber getirdi diye. Gurbetteki nişanlınızdan, eşinizden, kızınızdan, oğlunuzdan ya da bir yakınınızdan bir haber mi var diye heyecanla kapıyı açıyorsunuz.
Postacı güleç yüzü ile size ya bir zarf ya da bir kağıt uzatıyor. Zarf mektuptur ama kağıt. Kağıt daha önemlidir zira onun adı telgraftır.
Telgrafı açarken önce bir kaygı, heyecan, korku yaşarsınız. İnsanın aklına önce kötü şeyler gelir. Eller titrer, dizlerinizin bağı çözülür, kalp atışlarınız hızlanır açarken. Sonra okursunuz telgrafı. Telgraf ya ELT yazılmıştır ya da acele veya yıldırım. En çabuk gideni tabii ki yıldırım telgraf.
Biliyorsunuz İstiklâl Savaşı'nın sembolü telgrafçılardır. İngilizler İstanbul'u işgal edince, Anadolu'daki direnişçilerle İstanbul arasında haberleşmeyi kesmek için ilk telgrafhaneyi bastılar. Postacıları, telgrafçıları şehit ettiler. Şehit telgrafçı son nefesinde, Mors Alfabesi'nin tık-tıklarıyla geçer haberi Ankara'ya. "İngilizler İstanbul'da stop. İstanbul işgal altında stop. Payitaht düştü stop. Telgrafhaneyi bastılar stop. Telgrafçıları kurşunluyorlar. Vuruldum, ölüyo..."

TELGRAF EN HIZLI İLETİŞİM ARACIYDI

Telgraf, iki merkez arasında, kararlaştırılmış işaretlerin yardımıyla yazılı haberlerin veya belgelerin iletimini sağlayan bir iletişim düzeniydi.
1830 yılında Amerikalı Joseph Henry (1797-1878), elektrik akımını teller vasıtasıyla uzaklara taşıyıp, oradaki bir zili bir çalıştırdı. Zil bir elektromıknatısa bağlıydı. Bu elektrikli telgrafın doğuşuydu.
1835 yılında Morse ilk elektromıknatıslı telgrafını yaptı. O telgrafta bulunan elektromıknatısa başlı bir kalem vardı. Bu kalem kağıt bir şerit üzerine elektro mıknatıstan aldığı hareketle zig zag çizgiler çiziyordu. Bu sistem pek başarılı değildi.
Daha sonra Mors ve yardımcısı bunu geliştirdiler. Nokta ve çizgilerden oluşan bir
kodlama sistemi ortaya çıkardılar. Bu kodlama sistemi, daha sonra tüm dünyada kabul gören Mors alfabesiydi.
Elektrikli telgraflar, bir verici, bir alıcı ve ikisi arasına çekilmiş elektrik hattından meydana gelir. Vericiye maniple denir. maniple, telgraf şebekesindeki elektrik akımını açıp kapayan anahtarlardır. Manipleye basınca devre tamamlanır ve telgraf şebekesinden akım geçer.
Karşı tarafta ise alıcılar vardır. Alıcılar, elektro mıknatıs bobinlerden yapılmışlardır. Elektro mıknatısın karşısında ileri geri hareket edebilen madeni bir çubuk vardır. Bu çubuk elektro mıknatıstan akım geçtiği zaman hareket eder. Çubuğun ucundaki mürekkepli bir kalem kağıt şerit üzerine nokta . ve çizgi – şeklinde şekiller çizer.

Telgrafların da, telgrafçıların da yeri yok artık hayatımızda. Postacı zili çalıyor ama ya banka hesap bildirim zarfını, ya da icra kağıdını getiriyor.
Şimdi e- telgraf dönemi başladı. Sahi bu hizmetten haberiniz var mıydı? İşe yarıyor mu?